केदार नाथ खरेल, कुवैत-खेतान
कुवैतको गणतन्त्र दिवस र स्वतन्त्रता दिवसको वार्षिक उत्सव एक पटक फेरी फर्केर आएको छ। किनकि स्वतन्त्रता दिवसको खुशी ल्याउन, कुवैतवासीले आफ्नो प्रिय देशलाई प्रेम र आस्था नवीकरण गर्न पाउने यो सुवर्ण अवसर हो यो; यसैले यस सुनौलो अवसरमा कुवैतका राजाले आफ्नो जनतासँग एक हात...एक दिल...एक धड्कन र एक आवाज...बनेर कुवैतको नाम र छविलाई उच्च स्थानमा पुर्याउन एक जुट भएर लाग्न आह्वान गर्नु भएकोछ।
सन् १९९० मा इराकी शासक सद्दाम हुसेनद्वारा हस्तक्षेप हुँदा उसको चंगुलबाट संयुक्त राष्टसंघको पहलमा २८ देशका बहुराष्टिय संयुक्तसेनाद्वारा इराक विरुद्ध प्रत्याक्रमण गरि स्वतन्त्रता दिलाउने काममा नेपालले पनि बहुराष्टियसेनामा सहभारिता जनाएको थियो। उक्त समयमा इराकलाई पराजित गरि कुवैतलाई स्वतन्त्रता दिलाएको थियो। "विनास कालले विपरित बुद्धि" भने झै सद्दाम हुसेनले कुवैतमा आक्रमण गर्नाले अनन्त फाँसीमा चढ्नु पर्यो। यही खुशियालीमा यस बर्ष १९ औं स्वतन्त्रता स्मृति दिवस मनाउने तयारी भएको छ साथै अहिले कुवैतमा ४९ औं गणतन्त्र दिवसको स्मृति दिवस मनाउने भएका छन्।
महामहिम शैख अब्दुल्लाह अल-सलिम अल-सबाहको शासनकालमा सन् १९ जुन १९६१ मा कुवैतको स्वतन्त्रताको घोषणा भयो। वहाँले सन् १९५० देखि कुवैतमा शासनाधिकार सम्हाल्नु भएको थियो, जुन दिन शासनाधिकार सम्हाल्नुभयो; त्यो फेब्रुअरी २५ तारिख थियो। यस कारण दुबै स्मृति दिवसलाई संयुक्तरुपमा मिलाएर कुवैतमा फेब्रुअरी २५ मा हरेक बर्ष स्वतन्त्रता दिवस मनाउने गर्दछन्।
स्वतन्त्रताको शुभ-प्रभात उदय भएको दिन देखि कुवैतको शासनको जिम्मेवारी सबाह खान्दानको तत्वदर्शी नेतृत्वमा शुरु भएपछि आफ्नो प्रजाको उन्नति, सम्पन्नता र शान्तिपूर्ण जीवनको लागि जागरुकता र निरन्तर विकासको पथमा अग्रसर छ। कुवैतको एघारौं बादशाह महामहिम शैख अब्दुल्लाह अल-सलिमको (१९५०-१९६५) को शासन कालमा सन् १९५९ मा कुवैतको आन्तरिक स्वतन्त्रताको सम्बन्धमा केही महत्वपूर्ण कदम उठाउनु भयो। कुवैतको यो कोसिस थियो कि आफ्नो र अन्य अरब देशको बीच सम्बन्धलाई दृढ राख्नु। वहाँले अरब लिगको साथ राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक क्षेत्रमा आफ्नो सम्बन्धलाई मजबुत बनाउनु भयो। यसै गरि सेप्टेम्बर १९५८ मा अरब लिगको सदस्यता प्राप्त गर्ने प्रयाश पनि गर्नु भयो तर पारस्पारिक रुपमा स्वतन्त्र नभएको कारण सदस्यता मिल्न सकेन।
स्वतन्त्रता दिवस र गणतन्त्र दिवस
जब कुनै राज्यलाई आफ्नो आन्तरिक मामला र वैदेशिक नीतिको पुरा अधिकार प्राप्त हुन्छ त उसलाई स्वतन्त्र राज्य मान्न सकिन्छ। कुवैतले ब्रिटेनसँग २३ जनवरी १८९९ मा स्वतन्त्रता प्राप्तिको लागि प्रस्ताव पेश गरेको थियो। जुन महामहिम शैख अब्दुल्लाह अल-सलिम अल-सबाह महोदयको शासन कालमा १९ जुन १९६१ मा स्वतन्त्रता प्राप्त गर्न सफल भयो। यसप्रकार दुई देशको बीच सम्झौतानुसार कुवैत राष्टिय तथा अन्तराष्टिय मामलामा पूर्णतः स्वतन्त्र भयो साथै यो घोषणा गरियो कि "कुवैतको नेतृत्वमा आधारित स्थाही शासन हो"। कुवैतको पूर्ण स्वतन्त्रतासँगै विकासको नयाँ शुरुआत हुन थाल्यो। यसप्रकार कुवैत पनि आधुनिक देशको पथ अनुसार अग्रसर हुँदै गयो र यस्तो प्रसन्नता प्राप्त भयो जुन उसले पहिले कहिल्यै सोचेको थिएन। कुवैतले शिक्षा दिक्षाको क्षेत्रमा विभिन्न ज्ञान तथा कलालाई अपनायो। सन् १९७२ मा नेपालको कुवैतसँग दौत्य सम्बन्ध कायम भएको थियो
स्वतन्त्रता पछिको स्थिती
स्वतन्त्रता पश्चात प्रशासन प्रणालीको प्रथम ढाँचा यस्तो तय भयो कि संविधान बनाउन चुनावको माध्यमद्वारा जनमतबाट विजयी प्रतिनिधीले संविधान बनाउने तथा जीवनको विभिन्न क्षेत्रसँग सम्बन्धित र स्थायी कानूनमा सम्मिलित संविधान बनाउन महामहिम शैख अब्दुल्लाह अल-सलिम अल-सबाहले २६ अगष्ट १९६१ मा अध्यादेश (शाही आदेश) जारी गर्नुभयो।
सन् २० जनवरी १९६२ मा महामहिम शैख अल-सलिम अल-सबाह महोदयले सम्मेलनको पहिलो बैठकको प्रारम्भ गर्नुभयो र ११ नोभेम्बर १९६२ मा उक्त संविधानलाई प्रस्ताबमा पेश गरेको थियो जसलाई संविधान सभाले पास गर्यो। त्यसबेला कुवैतमा संवैधानिक तवरले प्रशासन प्रणालीको रुप-रेखा यस्तो बन्यो।
(१) यहाँको प्रशासन प्रणाली लोकतान्त्रिक हुनेछ।
(२) जनवादी सत्ता हुनेछ र जनता प्रत्येक अधिकारको मालिक हुनेछन्।
(३) कुवैतको सत्ता शैख अल-सबाहको वंशमा एक वंशानुगत शासन हुनेछ।हाल कुवैतका लागि राजा शैख अहमद जाबेर अल-सबाह हुनुहुन्छ। वहाँकै कार्यकालमा हाल नेपाल सरकारको तर्फबाट कुवैतका लागि नियुक्त हुनुभएका प्रथम राजदूत महामहिम मधुवन प्रसाद पौडेलज्युले आफ्नो कार्यआरम्भ गर्नुभएको छ। आशा गरौं हाम्रो महामहिम राजदूतज्युले दुई देश बीच राजनैतिक, कूटनैतिक, बैदेशिक, व्यापारीक र कुवैतमा रहेका आम नेपालीहरुको पीडा, रोदन, चित्कारहरुलाई हृदयगम गरि यहाँका हरेक समस्या र हक हितको लागि यथासम्भव सुल्झाउँदै उच्च छविको भूमिका निर्वाह गर्नुहुनेछ भन्ने अपेक्षा राख्दै यस जटिल परिस्थितीमा वहाँलाई साथ दिन हामी कुवैतवासी सम्पूर्ण नेपालीहरु एक जुट भई हातमा हात, काँधमा काँध मिलाउदै साथ दिन तयार रहेको प्रतिबद्दता व्यक्त गर्दछौं ।
कुवैतको गणतन्त्र दिवस र स्वतन्त्रता दिवसको वार्षिक उत्सव एक पटक फेरी फर्केर आएको छ। किनकि स्वतन्त्रता दिवसको खुशी ल्याउन, कुवैतवासीले आफ्नो प्रिय देशलाई प्रेम र आस्था नवीकरण गर्न पाउने यो सुवर्ण अवसर हो यो; यसैले यस सुनौलो अवसरमा कुवैतका राजाले आफ्नो जनतासँग एक हात...एक दिल...एक धड्कन र एक आवाज...बनेर कुवैतको नाम र छविलाई उच्च स्थानमा पुर्याउन एक जुट भएर लाग्न आह्वान गर्नु भएकोछ।
सन् १९९० मा इराकी शासक सद्दाम हुसेनद्वारा हस्तक्षेप हुँदा उसको चंगुलबाट संयुक्त राष्टसंघको पहलमा २८ देशका बहुराष्टिय संयुक्तसेनाद्वारा इराक विरुद्ध प्रत्याक्रमण गरि स्वतन्त्रता दिलाउने काममा नेपालले पनि बहुराष्टियसेनामा सहभारिता जनाएको थियो। उक्त समयमा इराकलाई पराजित गरि कुवैतलाई स्वतन्त्रता दिलाएको थियो। "विनास कालले विपरित बुद्धि" भने झै सद्दाम हुसेनले कुवैतमा आक्रमण गर्नाले अनन्त फाँसीमा चढ्नु पर्यो। यही खुशियालीमा यस बर्ष १९ औं स्वतन्त्रता स्मृति दिवस मनाउने तयारी भएको छ साथै अहिले कुवैतमा ४९ औं गणतन्त्र दिवसको स्मृति दिवस मनाउने भएका छन्।
महामहिम शैख अब्दुल्लाह अल-सलिम अल-सबाहको शासनकालमा सन् १९ जुन १९६१ मा कुवैतको स्वतन्त्रताको घोषणा भयो। वहाँले सन् १९५० देखि कुवैतमा शासनाधिकार सम्हाल्नु भएको थियो, जुन दिन शासनाधिकार सम्हाल्नुभयो; त्यो फेब्रुअरी २५ तारिख थियो। यस कारण दुबै स्मृति दिवसलाई संयुक्तरुपमा मिलाएर कुवैतमा फेब्रुअरी २५ मा हरेक बर्ष स्वतन्त्रता दिवस मनाउने गर्दछन्।
स्वतन्त्रताको शुभ-प्रभात उदय भएको दिन देखि कुवैतको शासनको जिम्मेवारी सबाह खान्दानको तत्वदर्शी नेतृत्वमा शुरु भएपछि आफ्नो प्रजाको उन्नति, सम्पन्नता र शान्तिपूर्ण जीवनको लागि जागरुकता र निरन्तर विकासको पथमा अग्रसर छ। कुवैतको एघारौं बादशाह महामहिम शैख अब्दुल्लाह अल-सलिमको (१९५०-१९६५) को शासन कालमा सन् १९५९ मा कुवैतको आन्तरिक स्वतन्त्रताको सम्बन्धमा केही महत्वपूर्ण कदम उठाउनु भयो। कुवैतको यो कोसिस थियो कि आफ्नो र अन्य अरब देशको बीच सम्बन्धलाई दृढ राख्नु। वहाँले अरब लिगको साथ राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक क्षेत्रमा आफ्नो सम्बन्धलाई मजबुत बनाउनु भयो। यसै गरि सेप्टेम्बर १९५८ मा अरब लिगको सदस्यता प्राप्त गर्ने प्रयाश पनि गर्नु भयो तर पारस्पारिक रुपमा स्वतन्त्र नभएको कारण सदस्यता मिल्न सकेन।
स्वतन्त्रता दिवस र गणतन्त्र दिवस
जब कुनै राज्यलाई आफ्नो आन्तरिक मामला र वैदेशिक नीतिको पुरा अधिकार प्राप्त हुन्छ त उसलाई स्वतन्त्र राज्य मान्न सकिन्छ। कुवैतले ब्रिटेनसँग २३ जनवरी १८९९ मा स्वतन्त्रता प्राप्तिको लागि प्रस्ताव पेश गरेको थियो। जुन महामहिम शैख अब्दुल्लाह अल-सलिम अल-सबाह महोदयको शासन कालमा १९ जुन १९६१ मा स्वतन्त्रता प्राप्त गर्न सफल भयो। यसप्रकार दुई देशको बीच सम्झौतानुसार कुवैत राष्टिय तथा अन्तराष्टिय मामलामा पूर्णतः स्वतन्त्र भयो साथै यो घोषणा गरियो कि "कुवैतको नेतृत्वमा आधारित स्थाही शासन हो"। कुवैतको पूर्ण स्वतन्त्रतासँगै विकासको नयाँ शुरुआत हुन थाल्यो। यसप्रकार कुवैत पनि आधुनिक देशको पथ अनुसार अग्रसर हुँदै गयो र यस्तो प्रसन्नता प्राप्त भयो जुन उसले पहिले कहिल्यै सोचेको थिएन। कुवैतले शिक्षा दिक्षाको क्षेत्रमा विभिन्न ज्ञान तथा कलालाई अपनायो। सन् १९७२ मा नेपालको कुवैतसँग दौत्य सम्बन्ध कायम भएको थियो
स्वतन्त्रता पछिको स्थिती
स्वतन्त्रता पश्चात प्रशासन प्रणालीको प्रथम ढाँचा यस्तो तय भयो कि संविधान बनाउन चुनावको माध्यमद्वारा जनमतबाट विजयी प्रतिनिधीले संविधान बनाउने तथा जीवनको विभिन्न क्षेत्रसँग सम्बन्धित र स्थायी कानूनमा सम्मिलित संविधान बनाउन महामहिम शैख अब्दुल्लाह अल-सलिम अल-सबाहले २६ अगष्ट १९६१ मा अध्यादेश (शाही आदेश) जारी गर्नुभयो।
सन् २० जनवरी १९६२ मा महामहिम शैख अल-सलिम अल-सबाह महोदयले सम्मेलनको पहिलो बैठकको प्रारम्भ गर्नुभयो र ११ नोभेम्बर १९६२ मा उक्त संविधानलाई प्रस्ताबमा पेश गरेको थियो जसलाई संविधान सभाले पास गर्यो। त्यसबेला कुवैतमा संवैधानिक तवरले प्रशासन प्रणालीको रुप-रेखा यस्तो बन्यो।
(१) यहाँको प्रशासन प्रणाली लोकतान्त्रिक हुनेछ।
(२) जनवादी सत्ता हुनेछ र जनता प्रत्येक अधिकारको मालिक हुनेछन्।
(३) कुवैतको सत्ता शैख अल-सबाहको वंशमा एक वंशानुगत शासन हुनेछ।हाल कुवैतका लागि राजा शैख अहमद जाबेर अल-सबाह हुनुहुन्छ। वहाँकै कार्यकालमा हाल नेपाल सरकारको तर्फबाट कुवैतका लागि नियुक्त हुनुभएका प्रथम राजदूत महामहिम मधुवन प्रसाद पौडेलज्युले आफ्नो कार्यआरम्भ गर्नुभएको छ। आशा गरौं हाम्रो महामहिम राजदूतज्युले दुई देश बीच राजनैतिक, कूटनैतिक, बैदेशिक, व्यापारीक र कुवैतमा रहेका आम नेपालीहरुको पीडा, रोदन, चित्कारहरुलाई हृदयगम गरि यहाँका हरेक समस्या र हक हितको लागि यथासम्भव सुल्झाउँदै उच्च छविको भूमिका निर्वाह गर्नुहुनेछ भन्ने अपेक्षा राख्दै यस जटिल परिस्थितीमा वहाँलाई साथ दिन हामी कुवैतवासी सम्पूर्ण नेपालीहरु एक जुट भई हातमा हात, काँधमा काँध मिलाउदै साथ दिन तयार रहेको प्रतिबद्दता व्यक्त गर्दछौं ।
संदेश
कोई टिप्पणी नहीं:
एक टिप्पणी भेजें